Saturday, December 6, 2008

Nini Jablay

“Lajui, Ni, bayar…!!!”
“Aku kada sing duitan, sasin sapirak kadada…”
“Kanyamanan pian mun kaitu. Pian badiam di sini maanam bulan sudah!”
“Pakai apa aku bayar, makan haja babaya kawa…”
“Bagawi !!!”
“Urang tuha nang kaya aku ngini kada tapi kawa lagi bagawi…”
“Kada tahuai! Saminggu lagi pian ulun bari waktu, munnya kada bayar jua ulun salukut rumah pian!!!”

***

“Nini Jablay disaru jua Tuh lah!” Ujar Abah Inur manyuruh Jalal, anak lalakian sidin nang sudah kalas satu aliyah.
“Inggih Bahai,” sahut Jalal.
Dihidupinya sapida mutur, imbahitu inya langsung mangalunyur ka rumah-rumah urang gasan manyarui marga malam ini di rumahnya ada salamatan. Tunggal buahan rumah ditukuinya, lacit nang pahabisan rumah Nini Jablay.
Nini Jablay, kaitu pang sudah urang-urang di kampung Puntik nia manyambat sidin. Kada tapi tahu jua nangapa pungkalanya urang-urang manyambat kaitu, nang nyata, pas sidin matan manajak rumah wan badiam di sia maanam bulan nang liwat, wayahitu rahatan raramiannya lagu Jablay.
Bahari sidin badiam di sia badua lawan anak lalakian sidin nang bagawi jadi tukang. Tagal, hanyar dua bulan bagana di sia, nang anak sudah maninggal taranjah mutur trak di tikungan ‘S’ rahatan bulik bagawi malam-malam.
Pas Jalal datang, Nini Jablay rahatan manjuluk anak karangga – gasan umpan maunjun—nang basarang di puhun galam balakang rumah sidin.
Ah, kawa jua kah rumah sidin nang ukurannya baya 3×3, tihangnya batang galam, tawingnya papan jabuk, hatapnya daun rumbia, wan isinya baya tapih rabit wan tikar rumbis wara nangitu disambat rumah. Bisa mun disambat papundukan tacucuk sadikit.
“Assalamu‘alaikum…” Jalal maucap salam.
“Wa‘alaikumussalam… Nangapa, cu?” Batakun Nini Jablay. Di higa sidin kucing kasayangan sidin nang babalang putih-hirang.
“Basaruan, Ni ai…” Jawab Jalal.
“Pabila?” Batakun pulang sidin.
”Malam ini, imbah Magrib.”
“Naa….ham, Nini mun malam kada hawas lagi bajajanak. Uhhuuk…uhhuuuk….” ujar Nini Jablay sambil tabatuk-batuk.
“Ayuha Ni ai, kaina ulun maambili Pian,” Jalal mananangakan.
“Ih, amunnya kaitu tih ayuha,” ujar Nini Jablay sambil takurihing. “Uhhuuuk… uhhhuuuk….”
Sukur urang-urang di kampung nia maras lawan sidin. Marga asa maras urang-urang itu pang lagi sidin hidup. Bahanu ada nang mambari baras, mambari duit, manyaru atawa minta urutakan, imbahnya hanyar diupah. Umanya lawan abahnya Jalal tadi pang nang paling rancak mambantui sidin, jadinya sidin pinandu banar lawan si Jalal. Tagal urang kada mangiau uma wan abahnya Jalal itu lawan Uma Jalal wan Abah Jalal. Urang mangiau umanya wan abahnya itu lawan Uma Inur wan Abah Inur, marga anak sidin nang panuhanya ngarannya Nurul Jannah.
Imbah maucap salam laluai Jalal bulik.

***

Pambacaan Surah Yasin tuntung, disambung lawan mambaca Surah Al Waqiah. Di padu, buhan babinian aur manyiapakan sasurungan .
“Pian hakun lah Ni, mangawani Salasiah saban baisukan? Kami saban baisukan kadadaan kalu di rumah. Inur ka puskismas, Jalal sakulah, ulun lawan abahnya ka sakulahan maajar. Handak kami bawa ka sakulahan katia mangalihi, handak ditinggal di rumah katia inya saurangan haja. Jadi, hakunlah Pian? Kaina Pian ulun upah saban bulan,” ujar Uma Inur manawari Nini Jablay sambil mangaut nasi ka rangsang.
Himung banar sidin ditawari bagawi, maka gawiannya kada ngalih, baya mangawaniakan kakanakan lima tahun ha. Laluai sidin taingat lawan Uma Irsat nang manyuruh sidin mambayari tanah nang dipakai sidin gasan manajak rumah. Saban hari Uma Irsat managih sidin. Tagal tatapai jua kada dibayari sidin. Gasan makan haja ngalih, makinnya gasan mambayari tanah.
Kada bapikir lawas lagi, sidin gasak maiihakan tawaran Uma Inur, “Iih, ayuha. Uhhuuuuk….uhhhhuuuuk… Mulai pabila?”
“Mulai isuk pang Ni ai, inya Siahnya sudah kami padahi jua.

***

Sungsung-sungsung Nini Jablay sudah basisiap. Dipisiti sidin tapih nang sidin pakai. Imbahitu sidin pasang kakamban putih nang sudah tipis. Galai sidin bajalan ka jukung nang sidin jarat di higa sungai. Kucing kasayangan sidin mairingi di balakang.
“Uhhhuuuk…. uhhhuuuuk….uhhuuuuuk….uhhhuk…” tabatuk-batuk sidin sambil babuat ka jukung. Kucing sidin umpatan jua babuat.
Sukur banyunya ampah ka hilir, jadi sidin kada tapi ngalih lagi mangayuhnya.
Matahari makin batinggi, ambun sudah kadadaan lagi, kalaras sudah mangarapak amunnya dikacak, kada nang kaya subuh tadi, masih lamah. Kartak sudah rami lawan urang nang tulak bagawi lawan tulak sakulah. Kaitu jua hayam wan burung, sudah rami kujuk-kujuk ka sana ka mari mancari nang kawa dipatuk.
Lima walas manit Nini Jablay sudah sampai di muka rumah Uma Inur. Jukung sidin jarat di tihang jambatan muka rumah Uma Inur sakira kada larut.
“Handak tulakan kah hudah?” Batakun Nini Jablay. Muntung sidin takurihing.
“Iih nah, Siah… u…. Siah! Nih Nini datang sudah nah…!” Kuriak Uma Inur mangiau si halus Salasiah. Kada lawas tadangar bunyi batis Salasiah bukah-bukah matan kamarnya.
“Si galuh pang, hudahah tulak? Uhhhuuuk…uhhhuuuk…” Batakun pulang Nini Jablay sambil batukan.
“U…Inur tih sungsung, sudah tulak. Na, Ni, kami tulakan lah? Mun pian handak malihat tipi, minta satilakan lawan Siah,” ujar Uma Inur. Imbahitu Uma Inur wan Abah Inur nang kaduanya jadi guru di SDN Puntik tulak pakai sapida mutur.

***

Nini Jablay duduk haja di muhara lawang, malihatakan Salasiah nang mainan di palatar. Sasatumat sidin batukan.
Apa-apakah nang dimainakan Salasiah. Liwar himungnya inya kawa bamainan sakahandak, makinnya nangini dikawani lawan kucing ampun Nini Jablay, kada kaya nang rajin, bamainan dikawani lawan bunika wara.
Kada tarasa jam satangah dua sudah ari. Abah Inur wan Uma Inur datang matan di sakulahan.
“Uma… Abah… !” Salasiah bakuciak malihat kuitannya sudah datang.
“Kayapa tih, nak? Rami haja kalu di rumah?” batakun nang abah.
“Inggih, rami haja. Lihati Bah, kucing ulun langkar kalu?” Diampaiakan Salasiah kucing Nini Jablay tadi nang sudah dibingkinginya lawan kip wan jarat rambut. Gulunya digantunginya lawan kalung iincaan. Buntutnya dijarati Siah lawan pita nang babalang habang.
“Umaaa…ai, langkarnya! Sapa ngarannya?” takun abahnya.
”Nabila Bahai,” jawab Salasiah maumpati lawan ngaran artis kakanakan nang dikatujuinya. Imbahitu diampaiakannya pulang lawan Umanya.
“Na…Ma! Langkar kalu? Ngarannya Nabila Maai.”
“Umai lah, langkarnya! Kawa jadi artis tua…” puji nang Uma.
Nini Jablay takurihing haja malihatakan. Kada lawas Inur pulang nang datang. Diampaiakan Siah pulang kucing tadi lawan kakanya.
“U…Galuh!” Kiau Nini Jablay.
”Puun, nangapa Ni?” Sahut Inur.
“Ikam ada ah baisi ubat batukan? Lawas banar nah batukan kada sing ampihan… Kamarian ada nang darah kaluarnya…” garunum Nini Jablay.
Barataan nang mandangar takajut.
“Hadangi dahulu Ni lah, ulun mancariakan dahulu.” Inur masuk ka kamar mancariakan ubat batukan. Kada lawas inya kaluar, di tangannya ada palastik halus nang isinya ubat.
“Nah Ni. Manginumnya talu kali sahari,” ujarnya sambil manjulung palastik tadi.
“Barapa aku manggantii, cu?”
“Kada usah Ni ai, ulun mambarii haja.”
“Iya kah…. Tarimakasihai mun kaitu tih. Uhhhuuuk… uhhuuuk… uhhhuuuk…”
“Pian isuk umpat ulun ka puskismas haja gin, Ni lah?” tawar Inur.
“Iih Ni ai, Pian umpat haja gin, nyaman dipariksa,” tambah Uma Inur.
Sidin gair jua, mahakuniai sidin, padahal liwar indahnya sidin mangalihi urang.

***

“Sidin kana TBC sakalinya, Ma ai..!” Tagasak-gasak Inur mamadahi Umanya pas inya sudah bulik matan Puskismas.
“Hah, iya kah? Pusitip lah?” Asa kada parcaya Umanya mandangar.
“Iih, pusitip!”
“Sidinnya pang, tahu lah?”
“U..Kada, maras ulun mun sidin dipadahi….”
“Apa pang jar duktur?”
“Dibawa ka rumah sakitai Maai, tagal sidinnya nang kada hakun. Jar sidin mangalihi haja, batukannya bakurang jua sudah jar.”
“Kada usah lagi ai Umanya ai kita minta kawaniakan Siah lawan sidin, kaina Siah nang tajangkit.” Abah Inur umpatan jua bapandir. “Kita jangan bakisah lawan sisiapa, kaina kadada nang hakunnya lagi mangawani sidin,” ujar Abah Inur lagi.

***

Uma Irsat hanyar datang matan di Banjar. Pas lalu di muka rumah Nini Jablay, inya takajut malihat urang pina hibak di muka rumah nini Jablay. Laluai inya datangi urang-urang nang bagarumutan tadi.
“Ada nangapa nih, pina rami banar?” batakun Uma Irsat.
“Nini Jablay maninggal…!!!” ujar urang-urang nang di sana.
Liwar takjutnya sidin mandangar. Manggarunum sidin dalam hati, ”Tanah balum dibayari, mati sudah…!”

***

Isuknya, pas urang kadadaan, sambil mambawa ting minyak gas, didatangi Uma Irsat rumah Nini Jablay. Biar Nini Jablay sudah maninggal, Uma Irsat tatap muar banar lawan sidin.
Brakkk!!!
Ditinjak Uma Irsat lawangnya hinggan tabuka. Minyak gas nang dibawa tadi inya tumpahakan di sakalilingan rumah. Imbahnya hanyar inya titis kurik api ka papan nang takana minyak gas.
Satumat haja api sudah barau. Rahatan Uma Irsat handak kaluar, inya talihat batu nang ganalnya kaya biji kacang, mancilang-cilang di higa tikar rumbis. Diambil Uma Irsat batu nangitu.
“Ai, nia intan!!! Kada salah lagi, nia intan!!!”
Api makin babarau. Uma Irsat masih maitihi intan tadi. Satangah kada parcaya inya kanapa Nini Jablay baisi intan nang sing ganalan kaya nia.
Kada tarasa api sudah mangalilingi Uma Irsat. Kadada lagi jalan gasan inya kaluar. Hatap nang tasalukut guguran ka awaknya.
“AAAAAAA………!!!”

***

Ari ini rumah Nini Jablay rami pulang, biar rumahnya sudah lingis dimakan api. Uma Irsat nang awaknya sudah hangit didapatakan urang di sana. Di tangan mayat nagitu ada papacahan kaca mutur trak. []

Malik 2, 24 April 2008

(Radar Banjarmasin, Minggu )
(Malam Kumpai Batu, Tahura Media, 2012)

7 comments:

  1. [...] cerpen sederhana ini membuatku semangat lagi. Bila kau tertarik membaca cerpen ini, silakan klik di sini. SukaBe the first to like this [...]

    ReplyDelete
  2. Karena Bahasa Banjarnya, padahal kalo ceritanya serius.

    ReplyDelete
  3. mmm, ya ,, apa makna dri crita nini jablay ini ???

    ReplyDelete